Işten Ayrıldıktan Sonra Sağlıktan Yararlanma

SGK sağlık yardımlarından yararlanma hakkı sona erenler ise sadece GSS’li Olma Şartı Aranmaksızın Ücretsiz Verilen Sağlık Hizmetleri Nelerdir ? başlıklı yazıda belirtilen sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler. Bunun dışındaki sağlık hizmetlerinden ücretlerini kendileri ödeyerek yararlanabilirler. Genel sağlık sigortası sağlık yardımlarından yararlanma hakkı sona erenleri SGK otomatik olarak 60/g kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescil eder, bunların her ay prim ödemeleri gerekir. (Bkz. 60/g Kapsamında GSS’li Olanların Sağlıktan Yararlanma Şartları Nelerdir ?, Genel Sağlık Sigortası (GSS) Prim Tutarları)

Ayrıca primlerini kendileri ödeyen sigortalılardan, herhangi bir sigorta çıkışı olmasa bile, ödeme süresi geçmiş prim borcu olanlar sağlık yardımlarından yararlanamazlar. (Bkz. Sağlık Yardımlarından Yararlanabilmesi İçin Borcu Olmaması Gerekenler Kimlerdir ?)

Sigortalılık statüsüne göre sigortadan çıkışı yapıldığında veya sigortalılığı sona erdiğinde, kimlerin SGK sağlık yardımlarından yararlanma hakkının hemen sona ereceği, kimlerin bir süre daha SGK sağlık yardımlarından yararlanabileceği aşağıda belirtilmiştir. Aşağıda belirtilen durumlar o sigortalı üzerinden sağlık yardımı alan hak sahipleri için de aynen geçerlidir.

Sigortalılığı Sona Erdikten Sonra Bir Süre Daha Sağlık Yardımlarından Yararlanma Hakkı Devam Edenler

• Aşağıda belirtilenler, zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten yani sigorta çıkış tarihinden itibaren 10 gün süreyle genel sağlık sigortası sağlık yardımlarından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları (90 prim günü) varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle daha genel sağlık sigortası sağlık yardımlarından yararlanırlar.

– 5510 – 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur, Tarım Bağ-Kur), 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olanlar.

– 5510 – 5/g kapsamında kısmi sigortalı olanlar. (Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri)

– 5510 – Ek 9 kapsamında ev hizmetlerinde ayda 9 günden fazla çalışanlar. (İşverenleri tarafından SGK’ya ev hizmetlerinde ayda 10 gün veya daha fazla süreyle çalışan sigortalı kapsamında bildirilenler)

– 5510 – Ek 15 kapsamında sigortalı olanlar. (442 sayılı Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince güvenlik korucusu olarak görevlendirilenler)

– Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde (POMEM) polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Milli Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencileri. (Eğitim sonrasında göreve başlamaları şartıyla)

• Askerlik hizmetlerini er veya erbaş olarak yapmakta olanlar askere sevk tarihi ile terhis tarihi arasında SGK genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanırlar. Bunlar askerlik terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle daha genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanırlar.

Sigortadan Çıktığı Tarih İtibariyle Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı Sona Erenler

Aşağıda belirtilenlerin, ister kendi başvuruları üzerine sigorta çıkışları yapılmış olsun, isterse primlerini ödemedikleri için veya başka sebeple SGK tarafından doğrudan sigorta çıkışları yapılmış olsun fark etmez, sigorta çıkış yani sigortalılıklarının sonra erdiği tarih itibariyle genel sağlık sigortalılıkları da sona ermiş sayılır, buna bağlı olarak sigorta çıkış tarihi itibariyle sağlık yardımlarından yararlanma hakları da sona erer.

• İsteğe bağlı sigortalı olanlar. (5510 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olanlar, 4/c (Emekli Sandığı) kapsamındaki isteğe bağlı iştirakçiler)

• Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde (POMEM) polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Milli Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencilerinden göreve naspedilmeyerek öğrenciliği sona erenler yani öğrencilik sonrası göreve başlamayanlar.

• 5510 – 5/b kapsamında kısmi sigortalı olanlar. (Çıraklar, stajyerler, bursiyerler, işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak üniversitelerde kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler)

• 5510 – 5/e kapsamında kısmi sigortalı olanlar. (Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler, işbaşı eğitim programı kapsamında çalışanlar)

• 5510 – Ek 5 Tarım SSK kapsamında sigortalı olanlar. (Tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan sigortalılar)

• 5510 – Ek 6 kapsamında sigortalı olanlar. (Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışan sigortalılar ile sanatçılar)

• 5510 – Ek 9 kapsamında ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışanlar. (İşverenleri tarafından SGK’ya ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süreyle çalışan sigortalı kapsamında bildirilenler)

• 2925 SSK Tarım sigortalıları.

• 5510 sayılı Kanunun Ek 13 üncü maddesine istinaden 60/g kapsamında genel sağlık sigortalısı olanlar. (Çalışma izni muafiyeti olan yabancılar, İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığı tarafından Türk soylu olduğu bildirilenler)

• 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c), (d), (e) ve (f) bendinde sayılanlar.

– (c) bendi kapsamına girenler: prim ödemeden genel sağlık sigortası sağlık yardımlarından yararlananlar (yeşil kartlılar).

– (d) bendi kapsamına girenler: mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler.

– (e) bendi kapsamına girenler: 4447 sayılı Kanun gereğince işsizlik ödeneği (işsizlik maaşı) ile kısa çalışma ödeneği alan kişiler. (Ödeneklerinin sona erdiği tarih itibariyle genel sağlık sigortalılıkları da sona erer)

– (f) bendi kapsamına girenler: 5510 sayılı Kanun veya bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık alan (emekli, dul, yetim, malullük aylığı alan) kişiler. (Bunların aylıkları herhangi bir nedenle kesildiğinde genel sağlık sigortalılıkları da sona erer)

• Ülkemizde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerden genel sağlık sigortalısı olanlar.

• Avukatlık Kanunu uyarınca avukatlık stajı yapmakta olup genel sağlık sigortası primi Türkiye Barolar Birliği tarafından ödenenlerden stajı sona erenler.

• 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun hükümlerine göre hakkında koruyucu tedbir kararı verilip yeşil kart kapsamında genel sağlık sigortasından yararlananlardan, koruyucu tedbir kararı kaldırılanlar / kararın süresi dolanlar.

• 4769 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Eğitim Merkezleri Kanunu kapsamına göre hizmet öncesi eğitime alınanlardan eğitim süresi sona erenler. (isvesosyalguvenlik.com)

Çalışanların genel sağlık sigortası primleri işverenleri tarafından ödeniyor. İşten ayrılanlar da bir müddet sağlıktan ücretsiz yararlanır. Ayrıntılarını inceleyelim...

Genel sağlık sigortası hayata geçtikten sonra Türkiye’de ikamet eden herkes genel sağlık sigortalısı olmuştu. 2012 yılından bu yana uygulanan genel sağlık sigortası, sağlık hizmetlerinin kapsamını nüfusun tamamına yaygınlaştırdı.

Çalışanların genel sağlık sigortası primleri işverenleri tarafından ödeniyor. Emekliler ve SGK’dan malullük, dul ve yetim aylığı alanlar ise prim ödemeden sağlık hizmetlerinden faydalanıyor. Bunun dışında işten ayrılanlar ve eşleri üzerinden sağlık hizmeti alan kişiler de eşlerinin ölümü sonrası bir müddet sağlıktan ücretsiz yararlanma hakkına sahipler.

Gelir testi kalkmadı

Genel sağlık sigortasının hayata geçmesi ile gelir testi ile tanışmıştık. Gelir testi ilk etapta genel sağlık sigortasına ödenmesi gereken prim miktarını da belirlemek için kullanılıyordu. Yapılan değişiklik sonrası genel sağlık sigortası primi sabitlenince gelir testi yalnızca primin kim tarafından ödeneceğini belirlemek için yapılmaya başlandı.

Kişinin hiçbir sosyal güvencesi yoksa ve 2021 yılı için yaşadığı hane içinde kişi başına düşen gelir 1192.5 TL’nin altındaysa bu kişinin primini devlet ödüyor. Eğer gelir bu sınırın üzerinde ise bu durumda bu kişinin 107.3 TL prim ödemesi gerekiyor. Bazı durumlarda ise bu primin hemen ödenmeye başlanmasına gerek yok.

Peki işsizlik maaşı yoksa?

İşsiz kalan fakat işsizlik sigortasından maaş alamayan kişilerin tamamı, işten ayrıldıktan sonra 10 gün daha sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. İşsiz kalan herkese 10 gün sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sağlanmaktadır.

90 artı 10 gün

Bu nedenle işsiz kalan kişilerin eğer bir sağlık sorunları varsa 10 gün içinde bu sorunla ilgilenmeleri ve hastanelere başvurmaları çok önemli. Bu süre sonunda gelir testine girilmesi veya 107.3 TL prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanılması gerekmektedir.

İşsiz kalan bir kişinin son 1 yıl içinde 90 gün ödenmiş primi varsa bu kişi 90 gün daha sağlık hizmetlerinden prim ödemeden yararlanabilir.

Bütün işsiz kalanlara sağlanan 10 günlük süreyle birlikte bu durumdaki kişinin toplamda 100 gün prim ödemesi gerekmez. Dolayısıyla işsizlerin gelir testine girmek veya 107.3 TL prim ödeyerek sağlık hizmetlerinden faydalanmak için prim ödeme gün sayılarını kontrol etmeleri ve buna göre bir tarih belirlemeleri gerekmektedir. Diğer yandan bu kişinin 100 gün içinde yeni bir iş bulması halinde hiç prim ödemeden sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam etmesi mümkündür.

Prim ödemeleri hemen başlar mı?

Çalışırken genel sağlık sigortası primi işverenler tarafından yatırıldığı için sağlık hizmetlerinden prim ödemeksizin yararlanan kişiler işsiz kaldıklarında genel sağlık sigortasından yararlanmak için kendi primlerini ödemek veya gelir testi yaptırmak durumunda kalıyorlar.

İşsiz kalanların bir bölümünün acele etmesine gerek yok. Ancak çalıştığı süre yeterli olmayanların elini çabuk tutması gerekiyor.

3’e ayrılıyor...

İşsiz kalan kişileri sağlık hizmetlerinden yararlanmak açısından 3’e ayırmak gerekiyor. İşsiz kalan fakat son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödemesi olan kişiler işsizlik sigortasından maaş almaya başlayacakları için işsiz kalır kalmaz gelir testi yaptırmak veya genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda değiller.

Bu kişiler 6 ay boyunca işsizlik maaşı alacakları için bu sürenin sonuna kadar ücretsiz olarak sağlık hizmetlerinden faydalanacaklar. İşsizlik maaşı alınan süre boyunca işsizlik maaşı alan kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler de sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanır. Yani eşi işsiz kalan ve işsizlik parası almaya başlayan bir ev kadınının da gelir testi yaptırması veya genel sağlık sigortası primi ödemesi gerekmez.

Geride kalan ne yapabilir?

SGK’dan gelir veya aylık alan kişinin ölümü halinde geride kalan eş kendisine aylık bağlanıncaya kadar, ölen kişinin çocukları ve anne - babası ise ölüm tarihini takip eden ayın son gününe kadar sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilir.

Evlat edinme varsa

Ölen kişinin sigortalı bir çalışan olması halinde ise geride kalanlara ölüm tarihinden itibaren 100 gün daha sağlık yardımlarından ücretsiz yararlanma hakkı sağlanmaktadır. Bu süre içerisinde ölüm aylığı bağlanma işlemleri tamamlanacağı için aylık alan kişiler ücretsiz olarak sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler. Sigortalı çalışan bir kişinin mahkeme kararıyla evlat edindiği çocuklar, bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde değerlendirilirler. Bu nedenle evlat edinilen çocukların evlat edinen kişiler üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanması mümkündür.

Diğer yandan evlat edinen kişilere evlat edinilen çocuk üzerinden sağlık hizmeti verilemez. Bir anne ve babanın çocuğu üzerinden sağlık hizmetinden yararlanması mümkün. Bunun için çocuğun annenin ve babanın geçimini sağladığını ispat etmesi ve anne ve babanın yaşadığı hanedeki gelirin asgari ücretin altında olması gerekir. Ancak evlat edinen kişiler bu koşulları sağlamış olsalar bile evlat edindikleri çocuk üzerinden sağlık hizmetlerinden faydalanamazlar. Bu hak yalnızca öz anne ve babaya sağlanır.

İşten kendi rızası ile ayrılanların ya da işten çıkarılanların eğer çıkış yapılan tarihten önceki bir yıl içinde 90 gün prim ödemesi yapılmışsa hizmetlerinden bir süre daha faydalanabiliyor. Ayrıca eşi ya da ebeveyni sigortalı çalışanların sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için aranan şartlara yer verilmiştir. İşte SGK sağlık hizmetleri ve Genel Sağlık Sigortası (GSS) ile ilgili bilinmesi gerekenler…

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile ‘Genel Sağlık Sigortası (GSS)’ de hayatımıza girdi. Sigortalı çalışanlar iş veren tarafından ödenen SGK prim ödemesi sayesinde sağlık hizmetlerinden faydalanırlar. Yani hem emelilik primleri dolar hem de sağlık hizmetlerini kullanırlar. Çalışmayanlar ise toplam 30 gün genel sağlık sigortası(GSS) prim ödemesi koşulu ile sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.

İŞTEN AYRILANLARIN KAÇ GÜN DAHA SAĞLIKTAN FAYDALANABİLİR?

İşten kendi rızası ile ayrılanların ya da işten çıkarılanların eğer çıkış yapılan tarihten önceki bir yıl içinde 90 gün prim ödemesi yapılmışsa 100 gün doktor muayenesi ve eczane hizmetlerinden yararlanmaya devam eder. İstenen prim gün sayısı doldurulmamışsa bu süre 10 güne kadar kısalır.

EŞ VE ÇOCUKLARIN SAĞLIKTAN YARARLANMA DURUMLARI

Bakmakla yükümlü olunan eş, sigortalı olarak herhangi bir işte çalışmıyor, isteğe bağlı sigorta ödemesi yapmıyor ve emekli aylığı bulunmuyorsa eşinin sigortası ile sağlık haklarından yararlanabilir.

Bakmakla yükümlü olunan çocuklar, liseden mezun olanlar 20 yaşını, yüksek öğrenimden mezun olanlar 25 yaşını geçmemek üzere mezun oldukları tarihten itibaren 2 yıl daha sağlık hizmetlerini kullanabilirler. 120 gün süre ile sağlıktan yararlanabilmek için öğrencilerin lise ve dengi okullarından mezun olmaları ile birlikte diplomalarını genel sağlık sigortası müdürlüklerine ibraz etmeleri gerekiyor.

SAĞLIK HİZMETLERİNDEN KİMLER (KOŞULSUZ) YARARLANABİLİR?

– 18 yaşını doldurmamış olan kişiler,
– Tıbben başkasının bakımına muhtaç olan kişiler,
– Trafik kazası halleri,
– Acil haller,
– İş kazası ile meslek hastalığı halleri,
– Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar,
– Yetim aylığı alan çocuklar

ÇocukdoktorDolaremekliSağlıkSGKsigortatrafiktrafik kazası

Kanunun yürürlüğe girmesiyle; mevcut sigortalılar, gelir/aylık alanlar, hak sahipleri ile bakmakla yükümlü olunan kişiler, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın genel sağlık sigortalısı olacaklardır.

Bunlardan, çalışanlar ister hizmet akdi, ister kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma ve isterse de kamu görevlisi olsun işe veya çalışmaya başladıktan sonra adlarına 30 gün prim bildirimi ve ödenmesinden sonra sağlık yardımı almaya hak kazanacaklardır. Yalnız, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalılar için ayrıca 60 gün ve daha fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcun ödenme veya 60 günden fazla borçlarının tecil ve taksitlendirilmiş olması şartı aranacaktır.

Kanunun yürürlük tarihinden sonra aylık veya gelir bağlananlar ise herhangi şart aranmadan genel sağlık sigortası kapsamına alınacaktır.

Ayrıca, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte bakmakla yükümlü olan kız çocukları, durumlarında değişiklik oluncaya kadar kız çocuğu olarak bakmakla yükümlü sıfatı ile tedavi yardımlarından yararlanmaya devam edeceklerdir. 6111 sayılı Kanunda kız çocukları için değişiklik yapılarak, kız çocuklarının durum değişikliğinden sonra da anne ve babalarından sağlık yardımı almalarına imkan tanınmıştır.

Kanunun kapsamında zorunlu sigortalı sayılanlar,zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanmaya devam edeceklerdir.

Bunların, zorunlu sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru 90 gün prim bildirimi olmaları durumunda, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle da sağlık yardımlarından yararlanma imkanı olacaktır. Bu durumda, 4/b sigortalıları için prim ve prime ilişkin borçlarının olup olmadığına bakılmayacak ve bu haktan bakmakla yükümlü kişiler de yararlanacaktır.